Ngày 3/6/2025, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN) Quốc gia tổ chức Hội thảo “Nâng cao chất lượng xây dựng hồ sơ đề xuất đề tài nghiên cứu ứng dụng do Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia tài trợ”.
Toàn cảnh Hội thảo
Hướng tới tài trợ nghiên cứu chuyên nghiệp, hiện đại và hiệu quả
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Cơ quan điều hành Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia cho biết, hiện nay Quỹ đang đồng thời triển khai hai hình thức tài trợ: Theo các chương trình KC, KX, các chương trình quốc gia khác và theo các loại hình nghiên cứu cơ bản, ứng dụng, tiềm năng và đột xuất.
Đáng chú ý, các chương trình KC, KX, các chương trình quốc gia sẽ được tái cấu trúc theo hướng tinh gọn, linh hoạt, phù hợp với xu thế phát triển KH&CN và thông lệ quốc tế. Song song với đó, Quỹ đang triển khai hai đợt kêu gọi đề xuất tài trợ trong năm 2025 đối với nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng. Trong đó, trọng tâm của giai đoạn hiện nay là đẩy mạnh tài trợ cho các đề tài nghiên cứu ứng dụng, tập trung giải quyết các bài toán thực tiễn, tạo tác động rõ nét tới sản xuất, đời sống, kinh doanh và quốc phòng – an ninh.
Liên quan đến việc xây dựng thuyết minh, ông Đào Ngọc Chiến lưu ý, việc xây dựng thuyết minh phải đảm bảo cả ba tiêu chí là tính mới, tính khả thi và tính ứng dụng. Các thuyết minh cần tránh nội dung dàn trải, thiếu trọng tâm, chưa xác định rõ mục tiêu và chưa làm nổi bật khả năng ứng dụng, thương mại hóa.
Theo định hướng của Lãnh đạo Bộ KH&CN, Quỹ sẽ tiếp tục phát triển theo mô hình tổ chức tài trợ chuyên nghiệp, tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế, độc lập, cạnh tranh và minh bạch, góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu.
Thời gian tới, Quỹ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý, viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tài trợ, tăng cường tính ứng dụng và tác động thực tiễn của các kết quả nghiên cứu; đồng thời, chú trọng rà soát quy trình, hướng dẫn xây dựng thuyết minh để hỗ trợ các chủ nhiệm đề tài từ khâu ý tưởng đến triển khai, thương mại hóa.
Ông Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Cơ quan điều hành Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia phát biểu khai mạc Hội thảo
Về những điểm mới trong quản lý đề tài nghiên cứu ứng dụng do Quỹ tài trợ, Phó Giám đốc Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia Nguyễn Phú Bình cho biết, Thông tư số 15/2016/TT-BKHCN (được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư 10/2024/TT-BKHCN) đã tập trung vào việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường tính linh hoạt và chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu. Cụ thể, thời gian thực hiện đề tài là 36 tháng, việc đánh giá sẽ được thực hiện thông qua Hội đồng KH&CN cùng chuyên gia tư vấn độc lập, hồ sơ nộp hoàn toàn trực tuyến (loại bỏ việc bảo vệ trực tiếp); bổ sung các khoản chi như tham dự hội nghị quốc tế, ưu tiên cấp kinh phí theo cơ chế quỹ chấp nhận rủi ro, và khoán chi nguyên vật liệu. Ngoài ra, thu nhập từ tiền lương, tiền công từ thực hiện nhiệm vụ KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước sẽ không chịu thuế thu nhập cá nhân, và việc quản lý, sở hữu kết quả nghiên cứu cũng được làm rõ hơn.
Bên cạnh đó, nhằm tạo môi trường thuận lợi hơn, thúc đẩy các nghiên cứu ứng dụng mang lại giá trị thiết thực cho xã hội, Quỹ sẽ tiếp tục đẩy mạnh đơn giản hóa thủ tục hành chính thông qua việc nộp hồ sơ trực tuyến qua hệ thống OMS; tổ chức chủ trì và chủ nhiệm đề tài cần đảm bảo liêm chính học thuật; báo cáo kết quả đề tài phải tự đánh giá mức độ thành công và mô tả tác động xã hội của đề tài…
Ông Nguyễn Phú Bình, Phó Giám đốc Cơ quan điều hành Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia báo cáo tại Hội thảo
Không áp trần kinh phí, mở rộng quy mô tài trợ
Từ góc độ nhà khoa học, GS.TS. Vũ Thị Thu Hà, Giám đốc Phòng Thí nghiệm trọng điểm Công nghệ lọc, hóa dầu nhấn mạnh, nghiên cứu ứng dụng đóng vai trò cầu nối then chốt giữa nghiên cứu cơ bản và đổi mới công nghệ, đặc biệt phù hợp với các nhóm nghiên cứu có sự kết nối chặt chẽ với thực tiễn. Do đó, khi xây dựng hồ sơ đề xuất tài trợ, cần cân nhắc kỹ lưỡng mục tiêu, lộ trình và sản phẩm đầu ra; lường trước rủi ro để bố trí giải pháp kỹ thuật và tài chính ứng phó. Quan trọng hơn cả là xây dựng một nhóm nghiên cứu có năng lực bổ trợ lẫn nhau – từ R&D đến kỹ thuật triển khai, từ phân tích/đo đạc đến đánh giá hiệu quả kinh tế để biến ý tưởng thành kết quả thực tiễn. Chỉ khi đó, một đề tài nghiên cứu ứng dụng mới không chỉ đủ điều kiện được tài trợ, mà còn có khả năng thực hiện thành công và tiếp tục phát triển sau khi kết thúc đề tài.
GS.TS. Vũ Thị Thu Hà, Giám đốc Phòng Thí nghiệm trọng điểm Công nghệ lọc, hóa dầu báo cáo tại Hội thảo
Chia sẻ về một số điểm mới trong xây dựng dự toán đối với các đề tài nghiên cứu ứng dụng, bà Đỗ Thị Hồng Vân, phòng Tài chính – Kế toán Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia khuyến nghị, các đơn vị xây dựng hồ sơ cần tuân thủ nghiêm túc quy định tại Thông tư 03/2023/TT-BTC; Thông tư 02/2023/TT-BKHCN và Thông tư 27/2015/TTLT-BKHCN-BTC. Đặc biệt, cần đảm bảo đầy đủ 10 yếu tố đầu vào trong lập dự toán, áp dụng cơ chế khoán chi phù hợp với từng nguồn kinh phí. Đồng thời, hướng dẫn xây dựng: dự toán nguồn kinh phí khoán chi; dự toán nguồn không khoán; dự toán nguồn ngoài ngân sách.
Bà Đỗ Thị Hồng Vân, Phòng Tài chính – Kế toán, Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia báo cáo tại Hội thảo
Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung chia sẻ, trao đổi về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình xây dựng và triển khai đề tài; đồng thời thảo luận, đưa ra hướng dẫn cụ thể về cấu trúc, nội dung, các tiêu chí cần lưu ý trong thuyết minh, giúp nâng cao năng lực, chất lượng xây dựng hồ sơ đề xuất đề tài nghiên cứu ứng dụng, tăng tỷ lệ được Quỹ tài trợ; qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả nghiên cứu KH&CN của đất nước.
Giải đáp các ý kiến của đại biểu về tài trợ nghiên cứu ứng dụng, Phó Giám đốc Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia Phạm Đình Nguyên làm rõ việc đánh giá các đề tài nghiên cứu ứng dụng có tính chất liên ngành, nêu một số điểm mới về việc phê duyệt danh mục Tạp chí quốc tế uy tín.
Lãnh đạo CQĐH Quỹ trao đổi với các nhà khoa học
Kết luận Hội thảo, ông Đào Ngọc Chiến nhấn mạnh, để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà khoa học, Quỹ sẽ không quy định mức kinh phí trần cho các nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng. Thay vào đó, các tổ chức và cá nhân được phép chủ động xây dựng mức kinh phí phù hợp, đảm bảo sự tương thích giữa mục tiêu, nội dung, sản phẩm và dự toán đề xuất. Hơn nữa, việc phê duyệt sẽ căn cứ vào chất lượng hồ sơ và đánh giá cụ thể từng trường hợp. Cùng với việc mở rộng quy mô tài trợ, Quỹ cũng đang tiến hành tái cơ cấu hệ thống Hội đồng khoa học theo hướng chuyên sâu, đa lĩnh vực.
Ông Đào Ngọc Chiến khẳng định, Quỹ sẽ tiếp thu toàn bộ ý kiến đóng góp, tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý, nâng cấp cơ chế tài trợ và đồng hành sâu sát với cộng đồng nghiên cứu để đáp ứng sự gia tăng số lượng và chất lượng đề xuất nghiên cứu ứng dụng trong thời gian tới, hướng đến mục tiêu gia tăng hiệu quả đầu tư công và thúc đẩy đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.
Tin: Trung tâm truyền thông KH&CN – NAFOSTED