Kết quả tài trợ nổi bật

Vùng biển ven bờ từ Vũng Tàu tới Kiên Giang là khu vực phát triển kinh tế – xã hội sôi động, đồng thời sở hữu hệ sinh thái phong phú của Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, khu vực này đang đối mặt với áp lực ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng từ nhiều nguồn khác nhau – đặc biệt là từ các chất dinh dưỡng (như nitơ, phosphor) và kim loại nặng (như chì, kẽm, đồng). Sự phát triển nông nghiệp thâm canh, nuôi trồng thủy sản, công nghiệp và đô thị hóa đã làm gia tăng lượng chất thải và nước thải đổ ra sông, kênh rạch và cuối cùng chảy ra biển. Kết quả là chất lượng nước và trầm tích ven biển Nam Bộ suy giảm nghiêm trọng, đe dọa đến tính toàn vẹn của các hệ sinh thái ven bờ, từ rừng ngập mặn, đầm phá cho tới các rạn san hô cận bờ. Tình trạng này không chỉ tác động xấu đến đa dạng sinh học mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế và sức khỏe của hàng triệu người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Bên cạnh nguồn thải tại chỗ, khu vực ven biển Nam Bộ còn tiếp nhận ô nhiễm từ thượng nguồn thông qua hệ thống sông Mê Kông và sông Đồng Nai. Hai dòng sông lớn này vận chuyển phù sa và chất ô nhiễm từ lưu vực rộng hàng trăm ngàn km² trải dài qua nhiều quốc gia. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu làm thay đổi chế độ mưa lũ và mực nước biển dâng, cũng như tình trạng xâm nhập mặn gia tăng, cơ chế vận chuyển và lắng đọng các chất ô nhiễm ngày càng phức tạp. Các hiện tượng cực đoan – như mưa lớn, lũ lụt hay hạn mặn – có thể làm bùng phát sự cố ô nhiễm, chẳng hạn hiện tượng phú dưỡng dẫn tới “thủy triều đỏ” (tảo nở hoa) gây thiếu oxy cục bộ, hoặc sự tích tụ kim loại nặng cô đặc trong mùa khô. Thực tế đó đặt ra yêu cầu cấp thiết phải làm rõ: các chất ô nhiễm này bắt nguồn chủ yếu từ đâu, cơ chế truyền tải và tích tụ của chúng ra sao, và hệ quả lâu dài đối với môi trường – con người trong vùng là gì? Hình 1: Bản đồ khu vực nghiên cứu ven biển Nam Bộ. Hộp đỏ (trái) thể hiện vị trí Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) ở hạ lưu lưu vực sông Mê Công Mặc dù vấn đề ô nhiễm vùng ven biển Nam Bộ đã được nhận diện, các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào việc đánh giá hiện trạng (mức độ ô nhiễm nước, trầm tích bởi dinh dưỡng, kim loại nặng, thuốc trừ sâu, kháng sinh, vi nhựa…) hơn là giải thích nguyên nhân và cơ chế. Nhiều câu hỏi khoa học vẫn bỏ ngỏ: Ví dụ, tỉ lệ đóng góp của từng nguồn thải (nông nghiệp, đô thị, công nghiệp…) vào tổng lượng ô nhiễm là bao nhiêu? Những quá trình thuỷ động lực nào chi phối sự phân tán hay tích tụ của chất ô nhiễm trong nước biển và trầm tích? Điều kiện mùa mưa – mùa khô tác động như thế nào đến phạm vi lan truyền ô nhiễm? Và mức độ nguy hiểm sinh thái đến đâu – liệu các hệ sinh thái và chuỗi thức ăn ven biển đã bị tổn thương đáng kể hay chưa? Những khoảng trống này đòi hỏi một cách tiếp cận nghiên cứu liên ngành, kết hợp số liệu thực địa với mô hình phân tích tiên tiến để có câu trả lời toàn diện. Để giải quyết các vấn đề trên, nhóm các nhà khoa học do PGS.TS. Triệu Ánh Ngọc chủ trì đề tài “Nghiên cứu cơ chế truyền tải, tích tụ và phân tán chất ô nhiễm vùng biển ven bờ từ Vũng Tàu tới Kiên Giang” đã triển khai đề tài nghiên cứu công phu trong giai đoạn 2021–2025. Đề tài áp dụng cách tiếp cận đa ngành, lần đầu kết hợp đồng bộ các phương pháp truyền thống và hiện đại tại Việt Nam nhằm “giải mã” bài toán ô nhiễm ven biển Nam Bộ. Cụ thể, bên cạnh công tác khảo sát thực địa, thu thập hàng trăm mẫu nước, trầm tích và sinh vật tại các cửa sông, vùng ven bờ và gần bờ, nhóm nghiên cứu đã sử dụng các kỹ thuật phân tích tối tân: phân tích đồng vị bền (δ¹⁵N, δ¹³C trong hợp chất nitơ, carbon; tỷ lệ ²⁰⁶Pb/²⁰⁷Pb trong chì) để truy tìm dấu vết nguồn gốc chất ô nhiễm, cùng với mô hình thủy động lực – chất lượng nước 3 chiều để mô phỏng quá trình lan truyền trong các kịch bản khác nhau. Song song đó, công cụ toán MixSIAR (mô hình trộn Bayesian) được triển khai nhằm định lượng phần trăm đóng góp của từng nguồn ô nhiễm vào môi trường thông qua dữ liệu đồng vị. Đáng chú ý, kỹ thuật thủy văn đồng vị được áp dụng lần đầu cho vùng ven biển Việt Nam đã cho phép phân biệt tương đối rõ dấu hiệu ô nhiễm từ phân bón nông nghiệp, nước thải sinh hoạt hay chất thải công nghiệp dựa trên các giá trị đặc trưng của δ¹⁵N và δ¹³C. Cách tiếp cận liên ngành và tích hợp này tạo nên một khung nghiên cứu toàn diện, vừa có khả năng lượng hóa mức độ ô nhiễm, vừa truy nguyên được nguồn gốc và cơ chế lan truyền các chất ô nhiễm. Kết quả nghiên cứu đã phác họa chi tiết cơ chế truyền tải, phân tán và tích tụ các chất ô nhiễm tại vùng biển ven bờ Nam Bộ. Hệ thống sông ngòi dày đặc đóng vai

Xác định bể chứa cacbon hữu cơ trong đất: Cơ sở tham chiếu biến động SOC trong tương lai Nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và hướng tới mục tiêu Net Zero năm 2050 của Việt Nam, đề tài “Nghiên cứu xác định bể chứa cacbon hữu cơ trong đất vùng đồng bằng Sông Hồng phục vụ giám sát chất lượng đất và phát thải khí nhà kính từ đất”, mã số: ĐTĐL.CN-49/21, do TS. Nguyễn Thanh Tuấn làm chủ nhiệm đề tài; Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam là Cơ quan chủ trì, đã được triển khai từ năm 2021 và hoàn thành đầu năm 2025 với những đóng góp mới mang tính đột phá. Đất vừa là bể chứa vừa là một nguồn phát thải cacbon trên cạn, có ảnh hưởng lớn đến chu trình cacbon toàn cầu. Cacbon hữu cơ trong đất (SOC) đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với độ phì của đất và chu trình cacbon toàn cầu (Peng-Tao và nnk, 2014). Vì vậy, SOC đã được lựa chọn làm chỉ thị để đánh giá sức khỏe đất và chỉ thị để theo dõi, giám sát thực hiện một trong các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc. Để theo dõi, giám sát và đánh giá sự thay đổi trữ lượng SOC ở quy mô vùng cần thiết xây dựng đường cơ sở (baseline) trữ lượng SOC hay sự phân hóa không gian trữ lượng SOC tham chiếu ở các bể cacbon trong đất, đặc biệt ở đất canh tác nông nghiệp thay đổi hàng năm. Đây là cơ sở để sau 5 năm hay 10 năm và hơn nữa trong tương lai cho phép chúng ta đánh giá sự tăng hay giảm trữ lượng SOC ở các bể cacbon, cung cấp cơ sở xác định lượng khí nhà kính phát thải từ đất sản xuất nông nghiệp thông qua công thức chuyển đổi, từ đó có thể hình thành tín chỉ cacbon từ đất sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, sự biến động SOC cho phép đánh giá sơ bộ chất lượng đất thông qua các chỉ tiêu như hàm lượng đạm… Việc giám sát biến động trữ lượng SOC hiệu quả cho phép xác định các biện pháp quản lý đất đai hợp lý, nhằm vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa bảo tồn SOC, tăng cường cố định và lưu trữ cacbon trong đất từ khí quyển. Vùng đồng bằng Sông Hồng (ĐBSH) bao gồm 11 tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương (Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Vĩnh Phúc, Hà Nam, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình), được xem là một trong các vựa lúa của Việt Nam. Vùng ĐBSH được đánh giá bị ảnh hưởng nặng nề dưới tác động của BĐKH và nước biển dâng; trong đó, các loại sử dụng đất và hoạt động nhân sinh trên đất có thể được xem là là đối tượng chịu tác động mạnh nhất. Việc xác định các bể chứa cacbon trong đất nông nghiệp vùng đồng bằng Sông Hồng là một trong những bước quan trọng trong giám sát chất lượng đất và phát thải khí nhà kính từ đất. Những đóng góp mới của đề tài Về khoa học, ở quy mô điểm, đề tài đã lần đầu tiên ứng dụng thành công nghệ quang phổ ở dải sóng khả kiến và cận hồng ngoại để đo tính hàm lượng cacbon hữu cơ trong mẫu đất vùng đồng bằng Sông Hồng, Việt Nam với sự hỗ trợ của mô hình toán học trong tiền xử lý dữ liệu phổ, lập mô hình và phân chia tập dữ liệu mẫu. Ở quy mô vùng, đề tài đã lần đầu tiên ứng dụng mô hình trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu viễn thám và một số dữ liệu sẵn có khác ước tính sự phân bố hàm lượng cacbon hữu cơ ở tầng đất 0 – 20 cm ở vùng đồng bằng Sông Hồng, Việt Nam. Công nghệ quang phổ ở dải sóng khả kiến và cận hồng ngoại để đo tính hàm lượng cacbon hữu cơ trong mẫu đất có thể mở ra hướng nghiên cứu ứng dụng mới. Ngoài ra, đề tài đã xác định được chủng vi khuẩn 457-22, K8.4 và chủng nấm 471b-01, 578.2-02 có hoạt tính cao trong phân hủy chất hữu cơ trong đất vùng nghiên cứu. Hình 1. Minh họa dữ liệu phổ thô của 10 mẫu đất và kết quả tiền xử lý phổ của 15 phương pháp, hàm lượng SOC (%) được thể hiện theo màu Về mặt thực tiễn, đề tài đã lần đầu tiên xác định các bể SOC cho các loại đất canh tác nông nghiệp chính vùng đồng bằng Sông Hồng, Việt Nam, xây dựng đường cơ sở trữ lượng cacbon hữu cơ trong đất ở tầng đất 0 – 20 cm, 0 – 30 cm, ở lớp đất 0 – 1 m cho các bể cacbon đất chính phục vụ việc giám sát trữ lượng SOC, giám sát chất lượng đất thông qua hàm lượng đạm tổng số. Nhiệm vụ đã xác định được khối lượng cacbon hữu cơ trong đất ở tầng đất 0 – 20 cm, 0 – 30 cm, trên cơ sở đó xác định tiềm năng cố định cacbon của các bể cacbon đất chính ở lớp đất 0 – 30 cm. Đề tài đã đề xuất 03 nhóm giải pháp nâng cao hàm lượng cacbon hữu cơ trong đất, giảm phát thải khí nhà kính từ đất và đảm bảo năng suất cây trồng. 3 nhóm giải pháp: (1) Nhóm giải pháp về chính sách, (2) Nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện, (3) Nhóm các giải pháp cụ thể cho vùng đồng bằng Sông Hồng. Hơn nữa, 02 chủng vi khuẩn,

Trong hành trình đổi mới và hiện đại hóa ngành nông nghiệp, tỉnh Thái Bình đã ghi dấu ấn với một mô hình tiêu biểu, kết hợp hài hòa giữa khoa học công nghệ và lợi thế thổ nhưỡng địa phương. Đó là dự án “Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng mô hình sản xuất và xử lý sau thu hoạch một số loại dưa thơm và hoa chất lượng cao gắn với tiêu thụ sản phẩm” do Công ty Cổ phần Thương mại Tổng hợp Toan Vân chủ trì. Dự án được triển khai từ năm 2022 đến năm 2025 thuộc Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2025; Dự án tập trung vào ba nhóm nội dung chính: sản xuất cây giống và trồng thương phẩm (dưa thơm, hoa các loại), ứng dụng công nghệ bảo quản – chế biến sau thu hoạch, và xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm. Với mục tiêu đưa sản xuất nông nghiệp lên một tầm cao mới, dự án không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mà còn góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tạo việc làm và nâng cao trình độ kỹ thuật cho người dân. Một trong những điểm sáng của dự án là việc triển khai đồng thời nhiều mô hình sản xuất quy mô lớn, ứng dụng quy trình VietGAP và công nghệ nhà lưới hiện đại. Cụ thể, mô hình sản xuất cây giống dưa thơm (dưa vàng, dưa vân lưới) đã cung cấp gần 48.000 cây giống đạt tiêu chuẩn, tỷ lệ sống tới 97%. Các mô hình sản xuất dưa thương phẩm gồm: trồng dưa vân lưới trong nhà lưới (5.000 m²/vụ) và trồng dưa vàng ngoài đồng ruộng (2,5 ha/vụ), mỗi năm 2 vụ, cho sản lượng ấn tượng với tổng cộng hơn 272 tấn quả trong hai năm. Hình 1: mô hình sản xuất dưa thơm Đáng chú ý, chất lượng dưa đạt tiêu chuẩn cao, độ Brix từ 13,4–15,2%, trọng lượng trung bình mỗi quả gần 1,7kg – đáp ứng nhu cầu thị trường cao cấp. Thời gian thu hoạch ngắn, cây phát triển ổn định, ít sâu bệnh, phù hợp với điều kiện canh tác tại địa phương. Không chỉ tập trung vào cây ăn quả, dự án còn đầu tư lớn vào sản xuất hoa chất lượng cao. Các loại hoa được lựa chọn gồm tulip, lily, đồng tiền, cúc, lay ơn – đều là những giống có giá trị kinh tế cao, thường được sử dụng trong dịp lễ Tết và nhu cầu trang trí đô thị. Tổng diện tích hoa trồng trong nhà lưới và ngoài đồng ruộng lên tới hơn 6,6 ha trong 2 năm, sản xuất trên 340.000 cây hoa thành phẩm. Trong đó, tỷ lệ cây đạt chất lượng luôn ở mức rất cao: tulip đạt 94%, lily từ 96–98%, hoa đồng tiền và cúc gần như đạt tuyệt đối (99–100%). Hình 2: mô hình sản xuất hoa chất lượng cao Một điểm đáng chú ý khác là mô hình sơ chế và bảo quản sau thu hoạch – thường là khâu yếu trong sản xuất nông nghiệp – đã được đầu tư đúng mức. Dưa thơm được sấy lạnh, đạt độ ẩm lý tưởng 5–15%, cho năng suất 5kg khô/100kg tươi. Hoa cúc sấy lạnh cho năng suất 10kg khô/100kg tươi và đã được chứng nhận OCOP 3 sao – khẳng định giá trị gia tăng và khả năng tiêu thụ sản phẩm theo hướng hàng hóa. Không dừng lại ở sản xuất, dự án còn xây dựng mạng lưới tiêu thụ bài bản với hơn 350.000 cây hoa các loại được phân phối trong và ngoài tỉnh. Sản phẩm không chỉ xuất hiện tại các chợ đầu mối, cửa hàng nông sản mà còn tiếp cận kênh thương mại hiện đại. Đây là bước tiến quan trọng, từng bước hình thành chuỗi giá trị nông sản bền vững từ sản xuất – sơ chế – bảo quản – tiêu thụ. Về mặt nhân lực, dự án đã đào tạo 10 kỹ thuật viên có tay nghề cao, đồng thời tổ chức tập huấn cho 200 lượt người dân. Hoạt động đào tạo không chỉ giúp chuyển giao công nghệ, mà còn tạo ra đội ngũ “nông dân công nghệ” – những người có thể làm chủ kỹ thuật, sáng tạo trong canh tác và tự tin trong liên kết thị trường. Có thể khẳng định, mô hình trồng dưa thơm và hoa công nghệ cao tại Thái Bình do Công ty Toan Vân triển khai đã mang lại hiệu quả rõ rệt về kinh tế, xã hội và môi trường. Đây không chỉ là một dự án, mà là một hướng đi thực tiễn, thiết thực và khả thi trong tiến trình hiện đại hóa nông nghiệp – nông thôn. Kết quả dự án góp phần thiết lập nền sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nâng tầm giá trị sản phẩm địa phương và là cơ sở quan trọng để nhân rộng ra các địa phương khác trong tỉnh và vùng đồng bằng Bắc Bộ. Nguồn: Phòng Quản lý nhiệm vụ chuyển tiếp   

Trong bối cảnh ngành chăn nuôi đang đối mặt với thách thức về tình trạng lạm dụng kháng sinh và nguy cơ tồn dư trong thực phẩm, nhóm nghiên cứu do PGS.TS. Hà Phương Thư (Viện Khoa học Vật liệu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) chủ trì đã thực hiện đề tài khoa học “Nghiên cứu phát triển kháng sinh nano thực vật, kháng sinh nano và đánh giá hiệu quả của chúng nhằm ứng dụng trong chăn nuôi gia cầm” (mã số 06/2020/TN). Đề tài được Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) tài trợ, và đã đem lại nhiều kết quả tích cực, mở ra hướng đi mới cho chăn nuôi an toàn, bền vững. Kháng sinh nano – Giải pháp công nghệ từ vật liệu tiên tiến Điểm nhấn quan trọng của đề tài là sự phát triển thành công các hệ kháng sinh nano thế hệ mới, bao gồm: Kháng sinh nano từ thảo dược (tỏi, diệp hạ châu); Kháng sinh nano tổng hợp (Doxycycline, Florfenicol kết hợp nano bạc). Các chế phẩm này có kích thước hạt siêu nhỏ (<100 nm), độ ổn định cao và khả năng giải phóng hoạt chất theo thời gian, giúp nâng cao hiệu quả kháng khuẩn. Đặc biệt, thử nghiệm trong phòng thí nghiệm cho thấy sản phẩm có khả năng tiêu diệt các chủng vi khuẩn đã kháng thuốc – một vấn đề nan giải của ngành chăn nuôi hiện nay. Nano hóa kháng sinh TV từ Tỏi/Diệp hạ châu + nano Ag Ứng dụng thực tế: Hiệu quả được chứng minh tại mô hình trang trại Mô hình thử nghiệm được triển khai tại trang trại chăn nuôi gà thịt ở huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Kết quả đánh giá cho thấy: Giảm 10 lần liều lượng kháng sinh sử dụng so với đối chứng Tỷ lệ sống của đàn gà đạt 98%, cao hơn so với lô đối chứng (94%) Dư lượng kháng sinh trong thịt gà chỉ còn 35 µg/kg, thấp hơn nhiều so với mức 197 µg/kg ở nhóm đối chứng và đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm Các chỉ số trên cho thấy tính an toàn, hiệu quả và khả năng áp dụng thực tiễn của sản phẩm, đồng thời góp phần giảm thiểu tồn dư kháng sinh trong thực phẩm – một trong những mục tiêu quan trọng trong phát triển nông nghiệp sạch. Thử nghiệm tại Trang trại chăn nuôi Kim Tân Minh, Bắc Giang Phát triển công nghệ và tiềm năng ứng dụng Cùng với kết quả nghiên cứu chuyên môn, đề tài cũng đạt được những thành tựu đáng kể về mặt công nghệ và chuyển giao: Hoàn thiện quy trình sản xuất ở quy mô pilot 100 lít/mẻ Được cấp 02 Bằng độc quyền sáng chế, vượt chỉ tiêu đặt ra Công bố 02 bài báo trên các tạp chí quốc tế uy tín và 01 báo cáo tại hội nghị chuyên ngành trong nước Những kết quả này thể hiện tính mới, khả năng ứng dụng cao và tiềm năng thương mại hóa của sản phẩm, mở ra cơ hội chuyển giao công nghệ vào sản xuất thực tiễn. Các công bố nổi bật của đề tài mã số 06/2020/TN Đề tài là minh chứng tiêu biểu cho việc ứng dụng vật liệu nano trong lĩnh vực nông nghiệp, góp phần quan trọng vào việc xây dựng mô hình chăn nuôi bền vững, hạn chế sử dụng kháng sinh truyền thống và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Đề tài được tài trợ thực hiện bởi nhiệm vụ KH&CN tiềm năng – Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED). Nguồn: Phòng Quản lý Nghiên cứu ứng dụng  

Trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng và thực hiện cam kết Net Zero, một nhóm nghiên cứu do GS.TSKH. Bùi Văn Ga (Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng) chủ trì đã hoàn thành đề tài “Mô-đun sản xuất điện hòa lưới công suất nhỏ từ chất thải sinh hoạt và sản xuất ở nông thôn”, mang lại những kết quả đột phá, vừa giải quyết bài toán môi trường, vừa mở ra triển vọng phát triển năng lượng sạch cho khu vực nông thôn. Theo nhóm nghiên cứu, rác thải sinh hoạt và sản xuất không chỉ là gánh nặng môi trường mà còn là nguồn tài nguyên quý giá nếu được xử lý đúng cách. Hiện nay, phần lớn chất thải rắn sau tái chế vẫn phải đem chôn lấp, gây ô nhiễm đất, nước, phát thải khí nhà kính (CH₄, CO₂) và lãng phí tài nguyên. Trong khi đó, năng lượng sinh khối (biomass) được đánh giá có tiềm năng lớn, đứng thứ tư sau than đá, dầu mỏ và khí đốt. Nếu chuyển hóa thành nhiên liệu khí tổng hợp (syngas) để sản xuất điện, lượng CO₂ phát thải sẽ được cây xanh hấp thụ, góp phần cân bằng carbon thay vì tạo ra CH₄ – loại khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh gấp 20 lần. Điểm đặc biệt của công trình là mô-đun điện-rác tích hợp trong hệ thống năng lượng tái tạo lai (HRES), kết hợp điện mặt trời, điện gió, biomass và công nghệ sản xuất hydrogen xanh. Trong đó, rác khó phân hủy được nén thành viên nhiên liệu RDF để khí hóa thành syngas, còn rác hữu cơ dễ phân hủy dùng sản xuất biogas. Hai loại khí này, sau khi lọc sạch, được hòa trộn cùng hydrogen tạo ra từ điện phân nước nhờ nguồn năng lượng tái tạo. Hỗn hợp nhiên liệu linh hoạt này được đưa vào động cơ đốt trong cải tiến để phát điện, đồng thời có thể đấu nối trực tiếp vào lưới điện. Sơ đồ tổng thể hệ thống năng lượng tái tạo lai solar-wind-biomass Phân tích bằng phần mềm HOMER cho thấy, phương án mô-đun điện-rác kết hợp sản xuất hydrogen có hiệu quả kinh tế tương đương với mô-đun không sản xuất hydrogen, nhưng lại giảm phát thải CO₂ nhiều hơn. Hydrogen tạo ra còn có thể được sử dụng như nhiên liệu sạch cho xe gắn máy – phương tiện phổ biến ở nông thôn. Đặc biệt, xe máy sử dụng pin nhiên liệu hydrogen có mức phát thải khí nhà kính chỉ bằng 15% so với xe điện accu, đồng thời có ưu thế về thời gian nạp nhiên liệu nhanh và quãng đường hoạt động dài. Để khắc phục những hạn chế kỹ thuật của biomass, nhóm nghiên cứu đã đề xuất nhiều giải pháp: ép rác thành viên RDF để tăng mật độ năng lượng gấp 10 lần, sử dụng không khí giàu oxygen để nâng nhiệt trị syngas lên gấp đôi, áp dụng vật liệu lọc H₂S mới từ bentonite và zeolite tái sinh nhằm kéo dài tuổi thọ động cơ. Ngoài ra, động cơ tĩnh tại truyền thống đã được cải tạo bằng hệ thống vòi phun kép điều khiển điện tử, giúp sử dụng linh hoạt hỗn hợp syngas – biogas – hydrogen. Chế biến biomass thành viên nén nhiên liệu RDF Một hướng nghiên cứu đáng chú ý khác là phối hợp hydrogen với xăng sinh học. Khi bổ sung hydrogen, các vấn đề kỹ thuật của xăng sinh học hàm lượng ethanol cao (ăn mòn, khó khởi động ở nhiệt độ thấp, giảm quãng đường di chuyển) đều được cải thiện đáng kể, hỗ trợ lộ trình tăng tỷ lệ E10, E20 trong tương lai. Kết quả nghiên cứu mở ra khả năng ứng dụng rộng rãi: từ mô-đun sản xuất điện nhỏ phục vụ hộ gia đình, hợp tác xã, đến hệ thống năng lượng tái tạo lai kết hợp sản xuất hydrogen xanh cho cộng đồng nông thôn; từ việc cải tiến động cơ hiện có sang chế tạo xe máy hydrogen – xăng sinh học, tiến tới xe máy pin nhiên liệu hydrogen. Đề tài không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn có giá trị thực tiễn, khi góp phần xử lý rác thải, giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm năng lượng hóa thạch, đồng thời tạo động lực cho ngành công nghiệp năng lượng tái tạo ở Việt Nam. Trong bối cảnh Chính phủ đã công bố lộ trình dừng phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch từ năm 2040, công trình của nhóm GS. Bùi Văn Ga được kỳ vọng sẽ là giải pháp hiệu quả, góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050. Nguồn: Phòng Quản lý nhiệm vụ Nghiên cứu ứng dụng