“Đây là một chặng đường phát triển và đổi mới mạnh mẽ, chặng đường gắn với kết quả hoạt động và đóng góp của cộng đồng các nhà khoa học. NAFOSTED là mô hình gắn với đột phá trong cơ chế quản lý, mô hình quản lý hướng đến chất lượng nghiên cứu gần với quốc tế, đó còn là môi trường học thuật khách quan minh bạch, đơn giản hóa thủ tục, khuyến khích sáng tạo. Đây là sự nỗ lực rất lớn của cả đội ngũ những người làm quản lý. Bên cạnh đó là sự hỗ trợ nhiệt tình, công tâm, sự ủng hộ của cộng đồng các nhà khoa học”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định tại Hội nghị tổng kết báo cáo kết quả 10 năm hoạt động của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia.

Nhằm tổng kết và đánh giá hoạt động của Quỹ giai đoạn 2008 – 2018, ngày 05 tháng 12 năm 2018 tại Hà Nội, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) tổ chức Hội nghị tổng kết báo cáo kết quả 10 năm hoạt động giai đoạn 2008 – 2018. Hội nghị có sự tham dự của đồng chí Chu Ngọc Anh, Ủy viên BCH TW Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), đồng chí Nguyễn Quân, Nguyên Ủy viên BCH TW Đảng, Nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN, đồng chí Phạm Công Tạc, Thứ trưởng Bộ KH&CN, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ, đồng chí Lê Đình Tiến, đồng chí Trần Quốc Khánh, Nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN, Nguyên Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ. Hội nghị cũng có sự tham dự của các nhà khoa học trong Hội đồng khoa học, đại diện các tổ chức khoa học và công nghệ và các trường đại học, các viện nghiên cứu.

Toàn cảnh Hội nghị

Năm 2008, việc ra đời và đi vào hoạt động của Quỹ được đánh giá là một trong những dấu ấn quan trọng trong tiến trình đổi mới cơ chế quản lý khoa học và công nghệ. Qua mười năm hoạt động, Quỹ đã khẳng định được vai trò tích cực trong thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học trên phạm vi cả nước, trở thành một thương hiệu gắn với chất lượng nghiên cứu khoa học của Việt Nam, được cộng đồng các nhà khoa học đánh giá là bước đột phá trong đổi mới cơ chế quản lý khoa học và công nghệ ở nước ta

Các hoạt động của Quỹ giai đoạn 2008 – 2018 hướng tới tạo dựng môi trường nghiên cứu thuận lợi, theo chuẩn mực quốc tế nhằm nâng cao năng lực KH&CN quốc gia, bao gồm nâng cao chất lượng nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực KH&CN trình độ cao. Các định hướng chính trong hoạt động của Quỹ như sau:

– Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, tăng cường chất lượng và số lượng kết quả nghiên cứu khoa học được công bố quốc tế.

– Phát triển năng lực nghiên cứu của các nhà khoa học, hình thành các tập thể nghiên cứu mạnh có năng lực nghiên cứu ở trình độ quốc tế, hỗ trợ các nhà khoa học trẻ.

– Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học, hỗ trợ trao đổi học thuật giữa các nhà khoa học Việt Nam và quốc tế.

– Tập trung nguồn lực tài trợ nghiên cứu cơ bản, bố trí nguồn lực cho nghiên cứu ứng dụng và triển khai ứng dụng kết quả vào thực tiễn.

Trong năm 2018, Quỹ đã tập hợp các kết quả hoạt động giai đoạn 2008-2018 và thực hiện đánh giá kết quả, tác động theo từng chương trình tài trợ, hỗ trợ trong giai đoạn. Điều tra đối với các nhà khoa học chủ trì các đề tài nghiên cứu do Quỹ tài trợ về tác động của tài trợ, hỗ trợ của Quỹ đối với nhà khoa học và nhóm nghiên cứu cũng được thực hiện. Các kết quả hoạt động của giai đoạn, đánh giá chương trình tài trợ, hỗ trợ và ý kiến của các nhà khoa học được tổng hợp nhằm phản ánh các hoạt động quản lý điều hành, các chương trình tài trợ, hỗ trợ của Quỹ một cách trung thực và toàn diện, để báo cáo các cơ quan quản lý và cộng đồng khoa học về kết quả hoạt động của Quỹ cho giai đoạn 10 năm qua.

Thứ trưởng Phạm Công Tạc phát biểu khai mạc Hội nghị

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Phạm Công Tạc cho biết, đây là mô hình mới trong quản lý KH&CN ở Việt Nam. Chúng ta đang tiệm cận gần hơn với mô hình của thế giới và ngày càng nhận được sự quan tâm lớn của cộng đồng khoa học. Hằng năm, NAFOSTED tài trợ trên 300 nhiệm vụ KH&CN với hàng nghìn lượt nhà khoa học tham gia. Ngoài việc giải quyết các vấn đề đặt ra, các nhiệm vụ KH&CN, góp phần tạo ra một lượng lớn các sản phẩm khoa học. Số lượng công trình công bố ISI là sản phẩm từ các đề tài nghiên cứu cơ bản do NAFOSTED tài trợ được duy trì, chiếm khoảng 20-25% công bố ISI tính cho Việt Nam và ước tính chiếm khoảng trên 50% số công trình công bố ISI được tài trợ từ ngân sách nhà nước. Thứ trưởng nhận định kết quả mà Quỹ đạt được trong 10 năm qua là rất đáng khích lệ nhưng Quỹ cũng cần điều chỉnh để giải quyết một số vấn đề phát sinh trong xã hội. Ngoài ra cũng cần lưu ý về chất lượng công bố quốc tế cũng như quy chế về quản lý. Thứ trưởng bày tỏ, với những đóng góp lớn trong thời gian vừa qua, hy vọng trong giai đoạn tới với sự quan tâm của Lãnh đạo Bộ KH&CN, sự ủng hộ của các nhà khoa học, Quỹ sẽ tiếp tục có những đóng góp tích cực hơn nền khoa học nước nhà.Hội nghị cũng được lắng nghe những chia sẻ của ông Lê Đình Tiến, Nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN, Nguyên Chủ tịch HĐQL Quỹ đầu tiên. Nguyên Chủ tịch HĐQL Quỹ Lê Đình Tiến tổng kết và ghi nhận 6 đột phá trong 10 năm hoạt động vừa qua của Quỹ, bao gồm: Áp dụng chuẩn mực quốc tế trong đánh giá chất lượng sản phẩm nghiên cứu khoa học; Hội đồng khoa học do các nhà khoa học tự đề xuất thành viên và tự chủ trong hoạt động chuyên môn; Đổi mới cơ chế đánh giá đầu vào, đầu ra của các đề tài khoa học (áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng khoa học theo chuẩn mực quốc tế); Hình thành lĩnh vực nghiên cứu cơ bản trong khoa học xã hội và nhân văn lần đầu tiên ở Việt Nam, và được tài trợ bởi Quỹ; Đổi mới cơ chế tài chính trong nghiên cứu khoa học; Thành lập Giải thưởng Tạ Quang Bửu về nghiên cứu cơ bản trong Khoa học tự nhiên và kỹ thuật.

Đại diện các Hội đồng khoa học, GS.TSKH Ngô Việt Trung – Chủ tịch HĐKH ngành Toán học cho biết các Hội đồng khoa học của Quỹ luôn phải nỗ lực sao cho việc đánh giá khoa học được minh bạch, công khai, dân chủ. Các hồ sơ tuyển chọn phải được đạt được mục tiêu đề ra. Trong quá trình hoạt động, các nhà khoa học rất nhiệt tình tham gia hoạt động của Quỹ, bao gồm các hoạt động đánh giá khoa học và góp ý hoàn thiện cơ chế, phương thức hoạt động của Quỹ. Đối với các hoạt động khác của Bộ Khoa học và của Quỹ, như việc xét duyệt Giải thưởng Tạ Quang Bửu, các nhà khoa học tham gia hội đồng Giải thưởng và có ý kiến quyết định trong đề xuất trao tặng giải thưởng.

Dưới góc nhìn của đại diện tổ chức khoa học công nghệ, PGS.TS Hoàng Anh Tuấn, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đặt ra thách thức đối với tác động Quỹ tới nguồn lực KH&CN ở các tổ chức. PGS.TS Hoàng Anh Tuấn cho biết hàng năm, các trường đại học đào tạo một lượng lớn cứ nhân, nguồn nhân lực KHCN đang đối diện với một bên là đam mê khoa học và một bên là thử thách đời thường. Điều này dẫn đến thách thức với nhiều cơ quan ban ngành, với ngành giáo dục đối với nạn chảy máu chất xám ở đơn vị cơ sở, công lập. Nếu Quỹ có thể đầu tư vào các đơn vị đào tạo, trung tâm, trường đại học, viện nghiên cứu…để vừa đảm bảo tính khoa học vừa góp phần đào tạo, đặc biệt đào tạo tiến sĩ, “sự đầu tư này sẽ rất có ý nghĩa đối với các tổ chức KHCN” – PGS.TS Hoàng Anh Tuấn chia sẻ.

Hội nghị cũng nhận được những ý kiến đóng góp tâm huyết từ các nhà khoa học từ các trường đại học, viện nghiên cứu. Các nhà khoa học nhận định, NAFOSTED đã chứng minh được đây là một mô hình phù hợp với xu hướng nghiên cứu trong nước. Hoạt động của NAFOSTED đã khẳng định rõ nét vai trò của nghiên cứu cơ bản trong sự phát triển chung của ngành KH&CN nước nhà, qua đó nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu triển khai thông qua các chương trình tài trợ, nâng cao uy tín của KH&CN Việt Nam đối với quốc tế. Tuy nhiên, để phát huy hơn nữa hiệu quả của Quỹ, các nhà khoa học đều mong muốn trong thời gian tới cần bổ sung, hoàn thiện hơn nữa các cơ chế, chính sách về KH&CN, tạo điều kiện cho các nhà khoa học yên tâm nghiên cứu. Các nhà khoa học cho rằng Quỹ nên đẩy mạnh việc tài trợ dài hạn cho các công trình nghiên cứu tiềm năng, có nhiều hơn các chương trình tài trợ mới, không chỉ nghiên cứu cơ bản mà cả trong nghiên cứu ứng dụng.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh phát biểu tại Hội nghị tổng kết 10 năm hoạt động Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh chúc mừng những kết quả, thành tựu đạt được của Quỹ phát triển KH&CN Quốc gia và trân trọng những đóng góp của các nhà khoa học trên chặng đường 10 năm qua. “Đây là một chặng đường phát triển và đổi mới mạnh mẽ, chặng đường gắn với kết quả hoạt động và đóng góp của cộng đồng các nhà khoa học. NAFOSTED là mô hình gắn với đột phá trong cơ chế quản lý, mô hình quản lý hướng đến chất lượng nghiên cứu gần với quốc tế, đó còn là môi trường học thuật khách quan minh bạch, đơn giản hóa thủ tục, khuyến khích sáng tạo. Đây là sự nỗ lực rất lớn của cả đội ngũ những người làm quản lý. Bên cạnh đó là sự hỗ trợ nhiệt tình, công tâm, sự ủng hộ của cộng đồng các nhà khoa học”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định. Với trách nhiệm quản lý, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi để NAFOSTED cũng như cộng đồng các nhà khoa học trong thời gian tới phát triển mạnh hơn nữa, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nhân dịp này, 38 cá nhân bao gồm 34 nhà khoa học thuộc các Hội đồng và 4 cán bộ nguyên là lãnh đạo, cán bộ của Hội đồng quản lý, Cơ quan điều hành Quỹ đã được trao tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp khoa học và công nghệ” của Bộ KH&CN. Các nhà khoa học đã luôn nhiệt tình hỗ trợ Quỹ với tinh thần trách nhiệm cao, công tâm và khách quan. Đóng góp của các Hội đồng khoa học có ý nghĩa quyết định, giúp Quỹ thực hiện được tôn chỉ hoạt động là nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học của Việt Nam hướng tới trình độ nghiên cứu ở các nước phát triển. Các thành viên Hội đồng khoa học, trong đó đã tham gia 02 nhiệm kỳ với vị trí thường trực Hội đồng của Hội đồng Khoa học xã hội và nhân văn và tham gia 03 ba nhiệm kỳ, trong đó 02 nhiệm kỳ  với vị trí thường trực Hội đồng hoặc 02 nhiệm kỳ với vị trí Chủ tịch của Hội đồng Khoa học tự nhiên và kỹ thuật đã được trao tặng kỷ niệm chương lần này. Trong các bài phát biểu, các đồng chí Lãnh đạo Bộ KH&CN cũng đã ghi nhận và biểu dương đối với cán bộ và nhà khoa học tham gia vào các hoạt động của Quỹ trong trong giai đoạn từ 2008 đến nay, những người đã góp phần làm nên NAFOSTED ngày hôm nay.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh và Thứ trưởng Phạm Công Tạc trao kỷ niệm chương cho

các cá nhân nhà khoa học và nhà quản lý

Hội nghị tổng kết 10 năm hoạt động của Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia là dịp để Quỹ gửi lời cảm ơn sự ủng hộ và quan tâm của Lãnh đạo Bộ KH&CN, cảm ơn sự tham vấn của các Hội đồng khoa học, sự ủng hộ, ghi nhận từ cộng đồng các nhà khoa học Việt Nam ở trong nước cũng như ở nước ngoài. Với sự ủng hộ đó, hoạt động của Quỹ trong giai đoạn tiếp theo sẽ tiếp tục hướng đến trở thành một địa chỉ thực sự tin cậy của các nhà khoa học, sử dụng nguồn lực tài chính đầu tư có hiệu quả cho hoạt động khoa học và công nghệ quốc gia, góp phần tạo nên một môi trường học thuật lành mạnh và cơ hội bình đẳng cho các nhà khoa học theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu tại Việt Nam.

Tin: TrangVQ

Ảnh: MinhVV