Truyền thông khoa học

Hướng tới kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam (18/5), ngày 15/5/2025, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia tổ chức Hội thảo “Nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia”. Toàn cảnh Hội thảo. Tái cơ cấu tổ chức: Tinh gọn, hiệu quả và hội nhập Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Cơ quan điều hành Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia cho biết, thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN,ĐMST&CĐS quốc gia, ngày 08/4/2025 Bộ trưởng Bộ KH&CN đã ban hành Quyết định số 489/QĐ-BKHCN về việc điều chuyển nguyên trạng nhiệm vụ, nhân lực, tài chính, tài sản và các nội dung liên quan từ Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp nhà nước và Văn phòng các Chương trình KH&CN quốc gia về Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia trực thuộc Bộ KH&CN. Theo đó, Quỹ trở thành cơ quan điều hành duy nhất các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, đảm nhận cả nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và sản xuất. Mô hình mới giúp tinh gọn đầu mối, thống nhất quản lý, giảm thủ tục hành chính, tăng tính linh hoạt và hiệu quả trong công tác quản lý. Ông Đào Ngọc Chiến cho biết, trong bối cảnh dự thảo Luật KH,CN&ĐMST đang được Quốc hội xem xét, cho ý kiến và dự kiến được thông qua tại Kỳ họp thứ 9, với những yêu cầu mới đặt ra, việc tái cơ cấu và nâng cao năng lực hoạt động của Quỹ là nhiệm vụ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, gắn với sứ mệnh và tầm nhìn phát triển lâu dài của Quỹ trong giai đoạn tới. Ông Đào Ngọc Chiến cũng kỳ vọng các đại biểu tham dự sẽ tích cực đóng góp ý kiến, góp phần hoàn thiện định hướng phát triển của Quỹ trong thời kỳ mới, đáp ứng yêu cầu đổi mới mạnh mẽ toàn diện hệ thống KH&CN quốc gia. Ông Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Cơ quan điều hành Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia phát biểu khai mạc Hội thảo Chia sẻ về hiện trạng hoạt động của Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia, ông Phạm Đình Nguyên, Phó Giám đốc Cơ quan điều hành Quỹ cho biết, thời gian qua, chất lượng nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, phát triển công nghệ có chiều hướng tăng; số lượng các nhà khoa học chủ trì nhiệm vụ nghiên cứu cấp quốc gia cũng tăng và được trẻ hóa; nhiều nhiệm vụ được doanh nghiệp và tổ chức quốc tế tiếp tục tài trợ… Đặc biệt, có sự cải thiện trong các chỉ số ĐMST toàn cầu (GII), đóng góp giải quyết các vấn đề thực tiễn của Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại như kết nối giữa nghiên cứu cơ bản – ứng dụng – thương mại hóa chưa chặt chẽ; một số đề tài xuất sắc chưa nhận được hỗ trợ xứng đáng do các rào cản về cơ chế đánh giá, khoán chi, thời gian thực hiện… Trong thời gian tới, Quỹ đặt kỳ vọng đưa Việt Nam vào nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN về chỉ số công bố quốc tế/tỷ USD; chỉ số H-index thuộc nhóm 04 nước dẫn đầu ASEAN; tăng 15% số lượng đơn sáng chế, văn bằng bảo hộ mỗi năm. Dự kiến Quỹ sẽ hỗ trợ 40-50 tổ chức KH&CN được xếp hạng, và các nhiệm vụ do Quỹ tài trợ sẽ đóng góp thiết thực cho mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025, hướng tới tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026-2030… Qua đó, hình thành hệ sinh thái nghiên cứu chất lượng cao, nâng cao hiệu quả tài trợ, đóng góp tích cực đối với kinh tế – xã hội, an ninh quốc phòng và tăng cường vị thế khoa học của Việt Nam. Ông Phạm Đình Nguyên, Phó Giám đốc Cơ quan điều hành Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia báo cáo tại Hội thảo Gỡ “nút thắt” tài chính – quản trị để Quỹ phát huy vai trò chiến lược Trong nội dung phát biểu tại Hội thảo, TS. Hoàng Văn Cương, Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế – tài chính, Bộ Tài chính cho rằng, hiện nay cơ chế quản lý tài chính đối với các Quỹ KH&CN cấp quốc gia ở Việt Nam chưa đồng bộ với các quy định về quản lý ngân sách theo Luật Ngân sách nhà nước (NSNN) có hiệu lực từ năm 2017. Theo đó, để các nguồn Quỹ được phát huy tác dụng và đóng góp nhiều hơn vào mục tiêu chung trong sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, nhất là việc hỗ trợ cho khu vực tư nhân, các tổ chức KH&CN tiếp cận và sử dụng nguồn Quỹ một cách hiệu quả, cần: xác định rõ loại hình tổ chức của quỹ để áp dụng hệ thống văn bản phù hợp; hoàn thiện bộ máy tổ chức; quy định thống nhất cơ cấu tổ chức của các quỹ phù hợp với tính chất, loại hình; tăng tính độc lập của một số quỹ để tiến tới có khả năng tự cân đối, hạn chế tài trợ từ NSNN; tăng cường giám sát, minh bạch hoá tài chính. Ông Hoàng Văn Cương, Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế – tài chính, Bộ Tài chính báo cáo tại Hội thảo Từ góc độ nhà khoa học, ông Phạm Ngọc Điệp, Trưởng phòng Vật lý thiên văn và Vũ trụ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam đánh giá cao vai trò của Quỹ Phát triển KH&CN Việt Nam trong việc hỗ trợ nghiên cứu bài bản,

Từ ngày 29/10 đến ngày 1/11/2024, phiên họp thường niên của Hội đồng nghiên cứu toàn cầu khu vực Châu Á – Thái Bình Dương được tổ chức tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Phiên họp được Quỹ Khoa học tự nhiên Quốc gia – Trung Quốc (NSFC) và Quỹ Khoa học Quốc gia – Sri Lanka đồng chủ trì tổ chức với sự tham dự của đại diện 14 tổ chức chính sách, tài trợ nghiên cứu KHCN và ĐMST khu vực Châu Á – Thái Bình Dương và các học giả đến từ 03 Đại học (Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa, Đại học KHCN Hồng Kong – Quảng Châu) của nước chủ nhà Trung Quốc. Đại diện Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) đã tham dự phiên họp. Nội dung thảo luận chính trong phiên họp gồm 05 chủ đề: 1) Quản lý nghiên cứu trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI); 2) Hợp tác, cùng sáng tạo để giải quyết các thách thức toàn cầu; 3) Giới và sự bình đẳng, đa dạng và hòa nhập; 4) Đánh giá nghiên cứu có trách nhiệm; 5) Hợp tác đa phương. Tham dự phiên họp, TS. Phạm Đình  Nguyên, Giám đốc Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia (NAFOSTED) đã cùng điều phối phiên thảo luận với chủ đề Quản lý nghiên cứu trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI). Phiên thảo luận xoay quanh một số chủ đề chính bao gồm lợi ích và bất lợi trong việc áp dụng AI vào nghiên cứu và quản lý nghiên cứu; khả năng nâng cao hiệu quả và tính khách quan trong sử dụng AI trong quản lý tài trợ nghiên cứu; làm thế nào để giảm thiểu những tác động tiêu cực, rủi ro (lệ thuộc công nghệ và lạm dụng đạo đức), đảm bảo tính công bằng và sự giám sát của con người trong các quyết định tài trợ được hỗ trợ bởi AI; cải thiện kiến thức về AI cho các nhà nghiên cứu và nhân viên của cơ quan tài trợ; vấn đề đạo đức trong xây dựng, thúc đẩy các chính sách cũng như hướng dẫn về AI; phương thức đảm bảo tiếp cận công bằng toàn cầu với công nghệ và hạ tầng AI. TS. Phạm Đình Nguyên – Giám đốc CQĐH Quỹ (bìa phải) trao đổi tại phiên thảo luận Các thảo luận thể hiện sự đồng thuận về tiềm năng của AI trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hiệu quả trong triển khai nghiên cứu; tầm quan trọng của việc giải quyết các vấn đề đạo đức liên quan đến AI, quyền riêng tư dữ liệu, tính minh bạch, tính bảo mật, sự công bằng, và trách nhiệm giải trình; nhấn mạnh hợp tác quốc tế là cần thiết để giải quyết các thách thức chung. Tuy nhiên, có các ý kiến khác nhau đối với một số vấn đề cụ thể – ví dụ sử dụng AI trong nhận xét phản biện (peer review) phục vụ xét chọn tài trợ nghiên cứu. Để sử dụng AI có trách nhiệm và tối đa hóa lợi ích tiềm năng của nó, các học giả cho rằng cần thiết phải nâng cao hiểu biết về AI cho các nhà nghiên cứu và các bên liên quan. Phiên họp Hội đồng nghiên cứu toàn cầu khu vực Châu Á – Thái Bình Dương 2024 là một trong 05 phiên họp song song ở các khu vực khác nhau trên Thế giới (Châu Âu, Châu Mỹ, Châu Á – Thái Bình Dương, Trung Đông – Bắc Phi, Châu Phi cận Sahara) nhằm chuẩn bị nội dung cho phiên họp thường niên lần thứ 13 Hội đồng nghiên cứu toàn cầu sẽ diễn ra vào năm 2025. Hội đồng nghiên cứu toàn cầu (GRC)   Hội đồng nghiên cứu toàn cầu bao gồm những người đứng đầu các cơ quan tài trợ nghiên cứu trên toàn thế giới, hướng đến mục tiêu: 1. Tăng cường kết nối và hợp tác giữa các cơ quan tài trợ nghiên cứu; 2. Thúc đẩy chia sẻ dữ liệu và thực hành tốt nhất cho hợp tác nghiên cứu chất lượng cao; 3. Tạo diễn đàn cho các cuộc họp thường kỳ của lãnh đạo các cơ quan tài trợ nghiên cứu; 4. Đáp ứng các cơ hội và giải quyết các vấn đề quan tâm chung nhằm hỗ trợ nghiên cứu và giáo dục; 5. Là nguồn lực cho các tổ chức nghiên cứu có khát vọng tạo dựng môi trường nghiên cứu hàng đầu thế giới; 6. Tìm kiếm cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp khoa học toàn cầu và cộng đồng nghiên cứu trên toàn thế giới. Tin: NAFOSTED

Trong các ngày từ 20-22/02/2024, Bộ Ngoại giao và Phát triển Vương quốc Anh (FCDO), Tổ chức Nghiên cứu và đổi mới Vương Quốc Anh (UKRI) và Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia Thái Lan (NSTDA) đã phối hợp tổ chức Sự kiện kết nối các nhà khoa học trong lĩnh vực bệnh truyền nhiễm liên quan đến các nước Đông Nam Á “Networking event: infectious diseases relevant to Southeast Asia” tại thành phố Bangkok, Thái Lan. Sự kiện đã thu hút sự tham dự của gần 100 đại biểu là các đại diện của các tổ chức, cơ quan tài trợ, các nhà khoa học đến từ Vương quốc Anh và 07 quốc gia khu vực Đông Nam Á (Cambodia, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam).    Đại diện các tổ chức, cơ quan tài trợ của các quốc gia Đông Nam Á và Vương quốc Anh tại sự kiện Tham gia sự kiện phía Việt Nam có Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED), Đại sứ quán Vương quốc Anh tại Hà Nội và 11 nhà khoa học trong lĩnh vực Y Sinh – Dược học được NAFOSTED giới thiệu. Tại sự kiện, đại diện NAFOSTED đã có trao đổi với các tổ chức, cơ quan tài trợ từ Vương quốc Anh và các nước Đông Nam Á khác về kế hoạch nhằm triển khai hoạt động tài trợ nghiên cứu khoa học trong năm 2024. Bên cạnh đó, NAFOSTED cũng có một buổi làm việc với Tổ chức Nghiên cứu và đổi mới Vương quốc Anh – UKRI và Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Vương quốc Anh – MRC (trực thuộc UKRI) nhằm thảo luận hoàn thiện thỏa thuận hợp tác, chuẩn bị cho chương trình hợp tác tài trợ trong năm và mở rộng các hoạt động hợp tác trong tương lai. Các đại biểu đoàn Việt Nam và đại diện Ban tổ chức sự kiện Xoay xung quanh chủ đề về bệnh truyền nhiễm và kháng kháng sinh (AMR) liên quan tới khu vực Đông Nam Á, các phiên thảo luận và hoạt động trong khuôn khổ sự kiện đã tạo cơ hội cho các nhà khoa học, các đơn vị tài trợ mở rộng và thiết lập quan hệ, kết nối các ý tưởng. Sự kiện cũng đồng thời giới thiệu về chương trình tài trợ UK – South East Asia dự kiến triển khai từ tháng 3/2024 và thông tin về các tổ chức, cơ quan dự kiến tham gia đồng tài trợ. (Xem thêm thông báo giới thiệu chương trình tại đây https://www.ukri.org/opportunity/ukri-southeast-asia-collaboration-on-infectious-diseases/ ) Các nhà khoa học Việt Nam tham gia thuyết trình chia sẻ ý tưởng tại sự kiện Tin: Bộ phận HTQT

Sáng ngày 20/2/2024, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt đã có cuộc gặp, chuyện trò thân mật với GS. Ngô Bảo Châu – Giám đốc Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, nhằm lắng nghe các ý kiến để khoa học và công nghệ đóng góp hơn nữa vào sự phát triển chung của đất nước. Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt và GS. Ngô Bảo Châu tại trụ sở Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán Tại buổi gặp mặt, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt và GS. Ngô Bảo Châu đã có những trao đổi về các chính sách nhằm thu hút nhân tài quốc tế, đặc biệt là các nhà khoa học trẻ Việt Nam xuất sắc, được đào tạo bài bản tại các quốc gia phát triển. Bộ trưởng mong muốn có thêm thông tin nhằm điều chỉnh chính sách, tạo cơ hội cho nhà khoa học Việt Nam có sự tương tác, hợp tác chặt chẽ, thường xuyên với các nhà khoa học xuất sắc quốc tế. Cũng tại buổi trao đổi, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn thúc đẩy nghiên cứu khoa học cơ bản vì sự phát triển bền vững, chẳng hạn: Thúc đẩy các nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản lớn, dài hạn theo các định hướng mũi nhọn phục vụ phát triển bền vững đất nước; Gắn kết chặt chẽ các hoạt động khoa học và công nghệ với giáo dục và đào tạo. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt và GS. Ngô Bảo Châu cũng thảo luận về việc hoàn thiện cơ chế, mô hình của Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia theo hướng phù hợp thông lệ và chuẩn mực quốc tế để hoạt động tài trợ, hỗ trợ của Quỹ góp phần đẩy mạnh hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của đất nước. Sau buổi trao đổi, GS. Ngô Bảo Châu đã giới thiệu với Bộ trưởng về Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán cũng như các hoạt động của Viện. Tin: NAFOSTED