Cuối tháng 10/2023, tại Hà Nội, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia đã tổ chức Hội nghị triển khai đánh giá xét chọn đề tài NCCB trong lĩnh vực KHXH&NV năm 2023. Hội nghị có sự tham dự của đại diện thành viên Hội đồng quản lý, Lãnh đạo Cơ quan điều hành Quỹ, các nhà khoa học là thành viên HĐKH ngành/liên ngành thuộc lĩnh vực KHXH&NV nhiệm kỳ 2022 – 2024 và các cán bộ CQĐH Quỹ.

Toàn cảnh Hội nghị

Tại hội nghị, bà Đỗ Phương Lan – Phó Giám đốc CQĐH Quỹ trình bày báo cáo kết quả tài trợ NCCB trong lĩnh vực KHXH&NV thời gian qua, thông tin hồ sơ đăng ký và một số lưu ý trong quá trình đánh giá xét chọn đề tài năm 2023.

Sau gần 15 năm triển khai, chương trình tài trợ nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực KHXH&NV góp phần gia tăng số lượng nhà khoa học trẻ là Chủ nhiệm đề tài cấp quốc gia và tương đương, gia tăng số lượng công bố khoa học quốc tế cũng như hoạt động nghiên cứu ở trường đại học, góp phần đưa nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực KHXH&NV ở Việt Nam bước đầu hội nhập quốc tế. Tuy vậy, khi so với lĩnh vực KHTN&KT, số lượng hồ sơ đăng ký tham gia NCCB trong lĩnh vực KHXH&NV ít hơn đáng kể, trung bình dưới 150 hồ sơ đăng ký/năm, phân bố số lượng hồ sơ đăng ký cũng như đề tài được tài trợ giữa các nhóm ngành, liên ngành trong lĩnh vực cũng có sự chênh lệch lớn. PGĐ Đỗ Phương Lan cho biết, số lượng hồ sơ Quỹ tiếp nhận năm 2023 là 156 hồ sơ, trong đó, Kinh tế học là ngành có số lượng hồ sơ nhiều nhất, với 76 hồ sơ đăng ký xét chọn.

Tại Hội nghị, trao đổi với các Hội đồng khoa học ngành, liên ngành thuộc lĩnh vực KHXH&NV, Phó Giám đốc CQĐH Quỹ cũng nêu lên một số lưu ý trong quá trình đánh giá xét chọn đề tài, đề cập việc đánh giá hồ sơ đề tài trên hệ thống quản lý trực tuyến của Quỹ sử dụng chữ ký số; đề nghị các HĐKH quan tâm vấn đề liêm chính nghiên cứu để từng bước nâng cao chất lượng xét chọn cũng như kết quả thực hiện đề tài do Quỹ tài trợ; quan tâm đề cử các nhà khoa học có kết quả NCCB xuất sắc cho Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024.

Ông Phạm Đình Nguyên, Giám đốc CQĐH Quỹ (trái) và bà Đỗ Phương Lan, Phó Giám đốc CQĐH Quỹ (phải) trao đổi cùng các HĐKH

Chủ trì phiên thảo luận với các thành viên Hội đồng khoa học, Ông Phạm Đình Nguyên, Giám đốc CQĐH Quỹ cho biết, việc triển khai chương trình NCCB của Quỹ giai đoạn hơn 10 năm qua là thành công như PGĐ Lan đã trao đổi, đồng thời còn được thể hiện thông qua so sánh kinh phí tài trợ, hỗ trợ hàng năm của Quỹ do NSNN cấp (~ 2% kinh phí chi thường xuyên hàng năm từ NSNN cho khoa học và công nghệ) với đóng góp đảm bảo chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam liên quan tới công bố khoa học quốc tế (đóng góp trên 50% số lượng công bố khoa học quốc tế hàng năm của Việt Nam là sản phẩm nhiệm vụ KHCN do NSNN tài trợ). Trao đổi cùng các thành viên HĐKH, Giám đốc CQĐH Quỹ mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp nhằm gia tăng số lượng tài trợ, phát triển đồng đều NCCB trong các nhóm ngành/liên ngành, nhưng vẫn đảm bảo chất lượng tài trợ trong lĩnh vực KHXH&NV theo chuẩn mực quốc tế.

Các nhà khoa học trao đổi tại Hội nghị

Tại Hội nghị, các nhà khoa học đã thảo luận và đưa ra những góp ý về chính sách nhằm phát huy hiệu quả việc triển khai các chương trình tài trợ, hỗ trợ của Quỹ. Các thành viên HĐKH đều cho rằng, hoạt động của Quỹ trong thời gian qua – với phương thức quản lý khoa học đổi mới, minh bạch – đã góp phần xây dựng môi trường nghiên cứu thuận lợi, tiếp cận chuẩn mực quốc tế. Các thành viên HĐKH nhấn mạnh Quỹ cần đẩy mạnh chương trình hỗ trợ nâng cao năng lực KHCN quốc gia, kiên định duy trì và từng bước gia tăng chất lượng tài trợ thông qua gia tăng quy mô kinh phí tài trợ cho đề tài NCCB, quy mô nhóm nghiên cứu đồng thời với việc đòi hỏi đảm bảo chất lượng kết quả nghiên cứu, chống lại việc công bố kết quả NCCB trên những tạp chí ngụy tạo, tạp chí “săn mồi”, đảm bảo liêm chính nghiên cứu và đạo đức khoa học trong hoạt động KHCN.

Kết luận Hội nghị, ông Phạm Đình Nguyên ghi nhận các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học và cảm ơn đóng góp của cácHĐKH trong hoạt động của Quỹ thời gian qua. Giám đốc CQĐH Quỹ nhấn mạnh vai trò quan trọng của các HĐKH trong quá trình đánh giá các nhiệm vụ do Quỹ tài trợ, hỗ trợ, mong rằng trong kỳ đánh giá xét chọn ĐT NCCB trong lĩnh vực KHXH&NV năm nay các HĐKH sẽ chọn được nhiều hồ sơ đề tài chất lượng tốt. Đối với kiến nghị duy trì và gia tăng chất lượng tài trợ nghiên cứu, CQĐH Quỹ sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến từ các nhà khoa học, báo cáo các cơ quan quản lý cấp trên để sớm có những điều chỉnh hợp lý về chính sách trong quản lý và triển khai các chương trình tài trợ, hỗ trợ; khẳng định Quỹ cam kết và ủng hộ mạnh mẽ việc đảm bảo liêm chính nghiên cứu, tiếp tục hỗ trợ kết nối và thúc đẩy hợp tác, hội nhập quốc tế đối với hoạt động nghiên cứu khoa học – đặc biệt là nghiên cứu khoa học cơ bản trong lĩnh vực KHXH&NV – tại Việt Nam.

Sau Hội nghị, các HĐKH ngành/liên ngành nhiệm kỳ 2022 – 2024 tiến hành họp phiên 1 đánh giá xét chọn hồ sơ nghiên cứu cơ bản trong KHXH&NV năm 2023.