Các dự án khoa học và công nghệ Việt Nam có thể tiếp cận nguồn đầu tư gần 100 tỷ euro từ châu Âu của chương trình Horizon Europe, đặc biệt ở các lĩnh vực AI, lượng tử.
Tại Ngày Nghiên cứu và Đổi mới Sáng tạo EU – Việt Nam 2025, tổ chức chiều 28/10 trong khuôn khổ Tuần lễ Số 2025, ông Neville Reeve, đại diện Uỷ ban châu Âu, chia sẻ về chương trình Horizon Europe, trong đó đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều tiềm năng để tham gia vào chương trình.
Horizon Europe là chương trình tài trợ trọng điểm của EU cho nghiên cứu và đổi mới, với ngân sách 95,5 tỷ euro trong giai đoạn 2021-2027, tập trung vào các vấn đề như giải quyết biến đổi khí hậu, thúc đẩy năng lực cạnh tranh và tăng trưởng của EU. Trong đó, một trong những trụ cột là thúc đẩy hợp tác quốc tế, tăng cường tác động của nghiên cứu và đổi mới, hỗ trợ việc tạo ra và chia sẻ kiến thức và công nghệ xuất sắc.
Ông Neville Reeve phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Lưu Quý
Theo ông Reeve, trong giai đoạn 2014-2020, Việt Nam đứng thứ ba tại Đông Nam Á về số lượng các dự án tham gia Horizon 2020. “Vị thế của Việt Nam đã tăng rất nhiều kể từ 2020 đến nay, và có rất nhiều dư địa phát triển về khoa học kỹ thuật và công nghệ”, ông Reeve nói.
Đại diện Uỷ ban châu Âu cũng gợi ý trong 11 nhóm công nghệ chiến lược mà Việt Nam đưa ra, những lĩnh vực công nghệ như AI, lượng tử, dữ liệu lớn, sẽ là những lĩnh vực phù hợp để hai bên kết hợp.
Tại sự kiện, ông Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Quỹ phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia Nafosted đề xuất cơ chế đồng tài trợ giữa quỹ và chương trình Horizon Europe. Nhấn mạnh quan điểm “khoa học chỉ phát triển khi tri thức và niềm tin vượt qua biên giới”, ông Chiến cho biết Việt Nam và châu Âu chia sẻ tầm nhìn chung về khoa học và đổi mới sáng tạo là để phục vụ phát triển bền vững, bao trùm.
Theo ông Chiến, Việt Nam là quốc gia thứ ba đủ điều kiện tham gia Horizon Europe. Một số viện nghiên cứu và trường đại học Việt Nam đã góp mặt trong các dự án về nông nghiệp, vật liệu và công nghệ thông tin.
Tuy nhiên, sự tham gia của Việt Nam trong Horizon Europe vẫn chủ yếu dừng ở mức thụ hưởng. “Để tiến xa hơn, Việt Nam cần chuyển vai trò từ tham gia sang đồng tài trợ, và cuối cùng là đồng sở hữu”, ông Chiến nói. “Bước tiếp theo sẽ là từ tham gia đơn lẻ đến đối tác thể chế, thông qua cơ chế đồng tài trợ”.
Ông Đào Ngọc Chiến phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Lưu Quý
Từ kinh nghiệm của Hàn Quốc, Singapore, Nhật Bản, Giám đốc quỹ Nafosted đề xuất mô hình đồng tài trợ giữa Quỹ phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia Việt Nam và Horizon Europe, với ba mức, trong đó mức một là đồng tài trợ cấp dự án, thí điểm trong các lĩnh vực AI, Y tế hoặc Năng lượng trong giai đoạn 2026-2027.
Mức tiếp theo sẽ là đồng tài trợ cấp chương trình, có thể phối hợp với quỹ Hợp tác EU-Việt Nam (EUVCF) và tiến tới mức ba – Nền tảng dữ liệu và quản trị chung, giúp hai bên theo dõi tiến độ, kết quả và tác động theo thời gian thực.
“Lợi ích sẽ là song phương”, ông Chiến nói, cho rằng việc đồng tài trợ sẽ giúp EU mở rộng mạng lưới đối tác tại Đông Nam Á và tăng hiệu quả sử dụng quỹ Horizon Europe, trong khi Việt Nam có cơ hội tiếp cận nguồn lực hàng đầu thế giới, chuẩn quản trị quốc tế, và nâng cao năng lực của viện nghiên cứu cùng đội ngũ nhân tài khoa học.
“Nafosted luôn sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với các đối tác EU để xây dựng một khuôn khổ nơi khoa học không còn ranh giới”, ông Chiến khẳng định.
Tại sự kiện, ông Hoàng Hữu Hạnh, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia nhấn mạnh Việt Nam coi khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực của phát triển quốc gia, đồng thời là cầu nối Việt Nam với thế giới.
Những chương trình như Horizon Europe, theo ông Hạnh, mang lại cơ hội cho các nhà nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận tri thức tiên tiến, nguồn tài trợ và mạng lưới quốc tế.
“Việc hợp tác sẽ giúp các nhà khoa học và nhà đổi mới sáng tạo của Việt Nam có thể làm việc song hành cùng đồng nghiệp châu Âu, củng cố niềm tin, chia sẻ ý tưởng và cùng nhau tạo ra giải pháp cho các thách thức toàn cầu”, ông Hạnh nói.
Nguồn: Vnexpress