Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia

Truyền thông khoa học

Kết quả tài trợ nổi bật, Truyền thông khoa học

Kết quả nghiên cứu về cơ chế phát sinh ô nhiễm asen trong nước ngầm được công bố trên Tạp chí Nature

Tạp chí khoa học hàng đầu thế giới Nature vừa công bố kết quả nghiên cứu xuất sắc của các nhà khoa học ĐHQGHN (hợp tác với Trường ĐH Columbia – Hoa Kì) trong lĩnh vực nghiên cứu ô nhiễm asen trong nước ngầm. Ô nhiễm asen trong nước ngầm tầng nước nông (tầng Holocene)là một trong những mối đe dọa sức khỏe lớn nhất ở các nước đang phát triển. Tại đồng bằng sông Hồng nước ngầm đang là nguồn nước chủ yếu phục vụ cho sinh hoạt của một trong những khu vực đông dân cư nhất trên thế giới. Đứng trước mối nguy cơ đó, từ năm 1998 đến nay, Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ Môi trường và Phát triển Bền vững (CETASD), Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQGHN đã cùng hợp tác với các nhà khoa học, các cơ quan nghiên cứu uy tín trên thế giới để triển khai hướng nghiên cứu về ô nhiễm asen trong nước ngầm tại Việt Nam với mục đích phát hiện và khoanh vùng những khu vực ô nhiễm cũng như tìm hiểu cơ chế phát sinh ô nhiễm asen để có biện pháp giảm thiểu. Thực tế, các kết quả nghiên cứu trước đây của CETASD đã được sử dụng làm cơ sở khoa học góp phần tư vấn cho Chính phủ xây dựng “Chiến lược hành động quốc gia về nghiên cứu ô nhiễm asen trong nước ngầm và giải pháp khắc phục”, đồng thời đã và sẽ đóng góp vào cơ sở dữ liệu khoa học giúp cho các nhà quản lý hoạch định chính sách về quản lý khai thác nước ngầm và định hướng về việc khai thác nước mặt dần thay thế cho nước ngầm tại Hà Nội bắt đầu từ nhiều năm nay. Bản đồ các địa điểm nghiên cứu Mới đây, các kết quả nghiên cứu “Cơ chế làm chậm sự di chuyển của asen qua tầng chứa nước sâu Pleistocene” (Retardation of arsenic transport through a Pleistocene aquifer) của nhóm nghiên cứu Địa hóa môi trường của Trung tâm CETASD hợp tác với các nhà khoa học thuộc Trường ĐH Columbia đã được xuất bản trên Tạp chí Nature (Vol. 501, p. 204-207, 12 Sep., 2013). Một số nhà khoa học của nhóm nghiên cứu (từ trái sang: GS.TS Phạm Hùng Việt – giám đốc CETASD, ThS. Vi Mai lan, GS.TS. Benjamin Bostick – ĐH Columbia) tại phòng thí nghiệm của CETASD (Ảnh: Bùi Tuấn) Nghiên cứu này được thực hiện tại bãi giếng khoan tại xã Vạn Phúc nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 10 km về phía Đông Nam, nơi có hiện tượng độc đáo là có vùng chuyển giữa hai môi trường có nồng độ asen hòa tan thấp và cao rất sắc nét, và đặc biệt vùng ranh giới chuyển tiếp này đang có nguy cơ di chuyển về phía tây tương ứng với sự tăng cường mức độ khai thác (bơm hút) nước ngầm ở Hà Nội. Các phát hiện của công trình nghiên cứu này được tóm tắt như sau: “Tầng chứa nước nông Holocene là nguồn gây ô nhiễm asen tại khu vực nghiên cứu tại xã Vạn Phúc, ngược lại, tầng cát Pleistocene được tích tụ từ hơn 12.000 năm trước chứa nước ngầm với nồng độ asen rất thấp. Các tầng chứa nước sâu Pleistocene ngày càng được khai thác nhiều để cung cấp nguồn nước an toàn, vì thế cần phải nghiên cứu rõ hàm lượng ô nhiễm asen thấp đó đã được duy trì dưới những điều kiện nào. Trong nghiên cứu này, giai đoạn đầu của sự ô nhiễm tầng chứa nước Pleistocene đã được tái tạo lại và đã chứng minh được rằng những thay đổi về các điều kiện dòng chảy nước ngầm và trạng thái oxy hóa khử của tầng cát chứa nước do sự bơm hút nước ngầm đã gây ra sự xâm nhập ô nhiễm asen dọc từ tầng Holocene vào tầng Pleistocene hơn 120 m. Kết quả nghiên cứu cho thấy chính asen đã bị hấp phụ bởi các hạt cát trong tầng chứa nước. Do đó, phạm vi lây lan ô nhiễm asen giảm đi hơn 20 lần so với sự di chuyển dọc của nước ngầm trong cùng một giai đoạn nhất định. Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng sự ô nhiễm asen trong tầng chứa nước Pleistocene ở khu vực Nam và Đông nam Á dưới tác động của việc khai thác nước ngầm có thể được làm chậm do sự lưu giữ asen trong quá trình di chuyển”. Theo GS.TS Nguyễn Hữu Đức – Phó Giám đốc ĐHQGHN: Tạp chí Nature là một tạp chí có uy tín hàng đầu thế giới, có chỉ số ảnh hưởng IF = 38. Mỗi năm, Tạp chí nhận được hơn 10.000 bài gửi đến, nhưng chỉ có 8% trong số đó lọt qua được vòng bình duyệt và được công bố. Các công trình khoa học công bố trên Tạp chí này đạt trình độ nghiên cứu cơ bản xuất sắc, có tính đột phá, có ảnh hưởng lớn không chỉ đối với cộng đồng khoa học và mà còn cả xã hội. Trên thế giới, số lượng bài báo xuất bản trên tạp chí Nature không chỉ là chỉ số đánh giá phát minh và tài năng cá nhân các nhà khoa học mà còn đánh giá trình độ khoa học của các cơ sở đạo tạo và nghiên cứu, thậm chí cả trình độ khoa học của một quốc gia. Trong 10 năm qua, các cơ sở đào tạo và nghiên cứu của Việt Nam chúng ta mới chỉ có khoảng 5 công trình (thực hiện tại Việt Nam) được đăng trên Tạp chí Nature. Để có các nghiên cứu hoàn chỉnh, đỉnh cao, hợp tác quốc tế giữa các phòng thí nghiệm hiện đại và các nhóm nghiên cứu mạnh trên thế giới ngày càng trở nên phổ biến. Đối với công trình nghiên

Tin tức, Truyền thông khoa học

Nguyễn Hải Kế – nhà khoa học xuất sắc, người thầy tận tụy đã ra đi

PGS.TSKH Nguyễn Hải Kế – Chủ nhiệm khoa Lịch sử của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã ra đi mãi mãi sau hơn 10 ngày nhập viện trong niềm tiếc thương của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và nhiều thế hệ học trò. Khoa Lịch sử và Trường ĐH KHXH&NV đã mất đi một nhà khoa học với trí tuệ tuyệt vời, một nhà quản lí tâm huyết; các thế hệ học trò đã mất đi một người Thầy lớn với nhân cách trong sáng cùng những bài giảng lôi cuốn và độc đáo về lịch sử, văn hóa Việt Nam; đồng nghiệp mất đi một người bạn, người anh luôn chan hòa, giản dị và hết lòng với mọi người; và xã hội mất đi một con người luôn tận tụy, nhiệt huyết và tràn đầy tình yêu đến tận cùng với cuộc đời này. PGS.TSKH Nguyễn Hải Kế sinh năm 1954 tại Hải Phòng. Ông công tác tại khoa Lịch sử (ĐHQGHN) từ năm 1975 đến nay. Ông hoàn thành luận án tiến sĩ năm 1992 và Tiến sĩ khoa học năm 1996. Ông được phong tặng chức danh Phó giáo sư năm 2002. PGS.TSKH Nguyễn Hải Kế là Chủ nhiệm khoa Lịch sử (ĐH Khoa học Xã hội Nhân văn – ĐHQGHN) nhiệm kỳ 2009-2014. Ông là tác giả của rất nhiều các cuốn sách, công trình khoa học lịch sử có tiếng. Lĩnh vực nghiên cứu và giảng dạy chính của PGS.TSKH Nguyễn Hải Kế là về: Làng – xã châu thổ sông Hồng (kết cấu kinh tế, văn hóa, xã hội); Tiếp xúc, giao lưu văn hóa ở Việt Nam; Lịch sử giáo dục và đào tạo ở Việt Nam; Chống ngoại xâm với quá trình lịch sử văn hóa Việt Nam. Ông cũng được nhiều thế hệ học trò biết đến trên cương vị cố vấn cho chương trình truyền hình “Theo dòng lịch sử” của Đài Truyền hình Việt Nam và nhiều chương trình phổ biến kiến thức lịch sử. PGS.TSKH Nguyễn Hải Kế là thành viên Hội đồng khoa học liên ngành Văn hóa học, Nghiên cứu nghệ thuật, Báo chí-Truyền thông của Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia từ năm 2010 đến nay. Trong quá trình tham gia Hội đồng, ông luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm và nhiệt tình với các hoạt động tư vấn, đánh giá xét chọn đề tài NCCB của Quỹ. (Theo VTC News và tongocthach.vn)

Tin tức, Truyền thông khoa học

Hội thảo “Nghiên cứu thiết kế chi tiết và công nghệ chế tạo, lắp ráp và hạ thủy giàn khoan tự nâng ở độ sâu 90m nước phù hợp với điều kiện Việt Nam”

Trong các ngày từ 22 đến 24/6/2012, Công ty Cổ phần Chế tạo giàn khoan dầu khí (PV Shipyard) thuộc Tập đoàn dầu khí Việt Nam đã tiến hành tổ chức Hội thảo về “Dự án KH&CN “Nghiên cứu thiết kế chi tiết và công nghệ chế tạo, lắp ráp và hạ thủy giàn khoan tự nâng ở độ sâu 90m nước phù hợp với điều  kiện Việt Nam”. Đại diện một số đơn vị thuộc Bộ KH&CN, các đơn vị đối tác, các công ty, Tổng công ty trong ngành cùng các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành thuộc các viện, trường đại học có quan tâm đã tham dự hội thảo. Qua trao đổi, chia sẻ của các chuyên gia, các đại biểu đã có được một cái nhìn cụ thể, đa chiều đối với lĩnh vực thiết kế và chế tạo giàn khoan dầu khí. Hội thảo cũng đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực của đội ngũ cán bộ kỹ thuật trẻ của công ty PV Shipyard trong việc nghiên cứu, tiếp cận triển khai thực hiện các đề tài để từng bước làm chủ thiết kế chi tiết, công nghệ chế tạo, lắp ráp và hạ thủy giàn khoan tự nâng 90m nước phù hợp với điều kiện Việt Nam, hứa hẹn mở ra triển vọng phát triển của ngành nghề mới đặc thù và đầy hứa hẹn này trong tương lai. Dự án Chế tạo giàn khoan tự nâng là công trình cơ khí trọng điểm quốc gia lần đầu tiên được thiết kế chi tiết và lắp dựng tại Việt Nam, được Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia tài trợ thực hiện các đề tài thuộc dự án và giao cho Công ty cổ phần Chế tạo giàn khoan Dầu khí (PV Shipyard) – Tập đoàn dầu khí Việt Nam chủ trì. Dự án này được thực hiện song song cùng với dự án đầu tư sản xuất đóng mới giàn khoan dầu khí tự nâng 90m nước đầu tiên tại Việt Nam (nay được đặt tên là Giàn Tam Đảo 03) do PV Shipyard là đơn vị trực tiếp tham gia thiết kế chi tiết, chế tạo, mang tính thực tiễn và ứng dụng cao. Hội thảo không chỉ góp phần giúp các chủ nhiệm đề tài – những cán bộ kỹ thuật trẻ của Công ty PV Shipyard, hoàn thiện các kết quả đề tài, mà còn nâng cao nhận thức một cách đầy đủ về ý nghĩa quan trọng trong công tác triển khai thực hiện các dự án KH&CN, từng bước tạo ra một đội ngũ cán bộ trẻ có đủ năng lực, kinh nghiệm, góp phần phát triển doanh nghiệp trong tương lai.            (Ảnh: Hội thảo thu hút nhiều chuyên gia và những người quan tâm tham gia)

Tin tức, Truyền thông khoa học

Nhà máy pin điện mặt trời khất hẹn với Việt Nam

Tập đoàn First Solar công bố tạm hoãn khai thác nhà máy sản xuất mô đun quang điện của mình tại Việt Nam trong khi chờ đợi lượng cung cầu thế giới tăng thêm. Các đại diện của FirstSolar cùng các quan chức TP HCM trong lễ khởi công xây dựng nhà máy. Ảnh: Huy Đức. “Do sự mất cân bằng cung cầu về năng lượng mặt trời trên thị trường toàn cầu, chúng tôi rất tiếc phải thông báo rằng nhà máy First Solar tại khu công nghiệp Đông Nam sẽ tạm hoãn việc sản xuất cho đến khi nhu cầu thị trường cần thêm nguồn cung”, Tymen DeJong, Phó Chủ tịch cấp cao bộ phận sản xuất của First Solar cho biết. “First Solar sẽ hoàn thiện công trình xây dựng nhà máy, nhưng tạm hoãn tuyển dụng mới và nhập khẩu thiết bị cho đến khi dự án được tái khởi động”. “First Solar chân thành cảm ơn các nhà chức trách Việt Nam đã hỗ trợ công ty trong thời gian qua, chúng tôi mong rằng nhà máy sẽ nhanh chóng đi vào sản xuất khi thị trường cần thêm sản lượng”, ông DeJong nói thêm. Nhà máy sản xuất mô đun quang điện First Solar được khởi công vào tháng 3 năm nay dự kiến có khoảng 2.000 công nhân, với số vốn đầu tư ban đầu là 300 triệu USD trên tổng số 1,2 tỷ USD mà Fisrt Solar cam kết đầu tư. First Solar là một trong những công ty hàng đầu về sản xuất năng lượng mặt trời, còn tại Việt Nam, First Solar là công ty nước ngoài đầu tiên đầu tư xây dựng nhà máy về lĩnh vực này. Công ty tạm hoãn khai thác nhà máy tại Việt Nam một phần là do mặt hàng pin năng lượng mặt trời có xuất xứ từ Trung Quốc đang tràn ngập thị trường làm mất cân bằng về cung và cầu trên thị trường thế giới. Huy Đức Nguồn tin: vnexpress.net

Kết quả tài trợ nổi bật, Tin sự kiện, Tin tức

NAFOSTED được bình chọn là 1 trong 10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật năm 2010

Ngày 29/12, tại Hà Nội, Câu lạc bộ Nhà báo khoa học và công nghệ – Hội nhà báo Việt Nam đã công bố kết quả cuộc bình chọn 10 sự kiện Khoa học Công nghệ nổi bật năm 2010 do các nhà báo trong lĩnh vực KH&CN trên cả nước bình chọn. Trong 10 sự kiện KH&CN được bình chọn năm nay, có 2 sự kiện thuộc lĩnh vực cơ chế chính sách; 2 sự kiện thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn; 4 sự kiện thuộc lĩnh vực khoa học ứng dụng; 1 sự kiện thuộc lĩnh vực hội nhập quốc tế về KH&CN và 1 sự kiện thuộc lĩnh vực tôn vinh các nhà khoa học. 10 sự kiện được các nhà báo bình chọn lần lượt là: 1. NAFOSTED tạo bước đột phá trong đổi mới cơ chế quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học Quỹ phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) bước đầu xây dựng được phương thức quản lý hoạt động khoa học theo chuẩn mực quốc tế. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học cơ bản của Việt Nam gần hơn với trình độ nghiên cứu ở các nước phát triển. Quỹ hoạt động theo các chuẩn mực quốc tế đã góp phần tạo dựng được môi trường học thuật lành mạnh, các nhà khoa học có động lực nghiên cứu, có điều kiện thuận lợi theo đuổi nghiên cứu lâu dài. 2. Thành lập viện nghiên cứu trong doanh nghiệp Năm 2010 có nhiều doanh nghiệp thành lập viện nghiên cứu. Một hướng đi tích cực, bảo đảm cho sự phát triển vững chắc cho doanh nghiệp. Viện nghiên cứu Công nghệ FPT ra đời đã tạo ra môi trường gắn kết, thu hút và quy tụ nhiều “chất xám” không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới để nghiên cứu, phát triển các ngành công nghiệp, đóng góp vào sự phát triển nền kinh tế nước nhà. Viện nghiên cứu Thủy sản Bình An cũng dự kiến tập trung vào các lĩnh vực nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới trong thủy sản như chọn giống, sản xuất giống, thức ăn nuôi thủy sản, thuốc phòng trị bệnh, vắc-xin, chế phẩm sinh học, công nghệ chế biến, gia tăng giá trị cho sản phẩm … đáp ứng yêu cầu thực tế của ngành. 3. Hoàn thành công trình nghiên cứu tổng thể về 1000 năm Thăng Long Hà Nội (KX-09) Chương trình: “Nghiên cứu, phát huy điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội và giá trị lịch sử, văn hóa 1000 năm Thăng Long – Hà Nội phục vụ phát triển toàn diện Thủ đô” (KX – 09). Được biết, chương trình KX – 09 đã đưa ra được 54 giải pháp khoa học được đề xuất nhằm phát triển Thủ đô. Đây được đánh giá là bộ “Bách khoa thư” mới về Hà Nội. 4. Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long được UNESCO công nhận là di sản của văn hoá thế giới Năm 2010 là năm ghi nhận của thế giới về nhiều giá trị di sản của Việt Nam trong đó có Hoàng thành Thăng Long. Các nhà khoa học đưa ra những lập luận xác đáng khẳng định giá trị cũng như chính sách hỗn hợp để bảo tồn và phát huy giá trị của Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long trước ý kiến của ICOMOS muốn hoãn việc xem xét công nhận khu di tích Hoàng thành Thăng Long trong năm 2010. 5. Lần đầu tiên tại Việt Nam thực hiện thành công ghép tim từ người chết não Trên cơ sở những thành công của ghép thận, ghép gan và ghép tim trên thực nghiệm, tháng 7-2009, Bộ KH và CN đã phê duyệt đề tài cấp Nhà nước: “Nghiên cứu triển khai ghép tim trên người lấy từ người cho chết não” thuộc chương trình “Nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ phục vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cộng đồng” do GS. TS. Nguyễn Tiến Bình (Giám đốc Học viện Quân y) làm chủ nhiệm. Bệnh Viện 103, Học Viện Quân y, Bộ Quốc phòng đã thực hiện thành công ca ghép tim trên người đầu tiên tại Việt Nam cho bệnh nhân Bùi Văn Nam 48 tuổi, xã Trực Thái, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định. 6. Công bố chíp xử lý 32–bit VN 1632 Chíp VN 1632 là một trong các sản phẩm của đề tài “ Nghiên cứu, phát triển phương pháp thiết kế và chế tạo chíp vi xử lý điều khiển RISC, mã số KC.01.08/06-10 do Bộ KH và CN đầu tư. Chip VN 1632 đáp ứng được yêu cầu của các hệ thống điều khiển phức tạp, đòi hỏi tốc độ cao như trong điện thoại di động, mã hóa/giải mã dữ liệu, thiết bị truyền thông, xử lý ảnh… 7. Cần cẩu siêu trường, siêu trọng 1200 tấn của Xí nghiệp cơ khí Quang Trung Xí nghiệp cơ khí Quang Trung Ninh Bình đã thiết kế, chế tạo và lắp đặt cầu trục gian máy, cầu trục trung gian và cầu trục chân đế cho công trình thủy điện Sơn La – công trình trọng điểm cấp Quốc gia, công trình thuỷ điện thế kỷ của Việt Nam. Sản phẩm “Cầu trục gian máy 1200T/200T/20T” được dùng để nâng, hạ Roto tua bin có trọng lượng 1.200 tấn. Đây là sản phẩm lớn nhất ở Việt Nam từ trước đến nay, do chính các kỹ sư Việt Nam nghiên cứu, thiết kế, chế tạo. 8. Phần mềm diệt vi-rút Việt Nam lọt vào top 10 phần mềm diệt vi-rút tốt nhất thế giới Kết quả được đưa ra từ kỳ kiểm định cuối năm của Phòng thí nghiệm vi-rút Bulletin (Anh)tổ chức kiểm định phần mềm diệt vi-rút có tiếng

Lên đầu trang